Oorspronkelijk gepubliceerd op: https://www.fietsersbond.nl/nieuws/fietsersbond-betreurt-stijging-fietsdoden/
30 km/u als nieuwe snelheidsnorm binnen de bebouwde kom Uit de cijfers zoals vandaag door het CBS bekend gemaakt blijkt dat het aantal doden onder fietsers in 2017 is gestegen van 189 in 2016 naar 206 in 2017. De Fietsersbond betreurt deze stijging en bepleit een lagere snelheid in de bebouwde kom, betere fietsinfrastructuur en…
Er is geen reden tot droefenis over het aantal verkeersdoden. Het totaal aantal verkeersdoden is licht gedaald van 629 (2016) naar 613 (2017) en dat alleen al is goed nieuws.
Nederland is daarbij ook nog eens één van de meest veilige landen in het verkeer met 3,6 verkeersdoden per 100.000 inwoners:
- 23,4 Brazilië
- 18,9 Rusland
- 10,6 VS
- 6,0 Canada
- 5,1 Frankrijk
- 4,3 Duitsland
- 3,7 Spanje
- 2,9 Verenigd Koninkrijk
Geen reden tot paniek dus, we wonen in een veilig land en juist omdat het zo veilig is in het verkeer wordt er in Nederland veel gefietst, iets van 15 miljard fietskilometers per jaar…
Maar het goede nieuws is nog niet over, want hoe veilig het is blijkt ook uit het historische feit dat voor het eerst het aantal autododen (201) lager geworden is dan het aantal fietsdoden (206). Ook hier een feit dat op wereldschaal ongekend is en best uniek genoemd mag worden.
Zolang NL blijft investeren in het verbeteren van de fietsinfra zal het aantal fietsdoden per miljard fietskilometer blijven dalen, want de meeste fietsongevallen zijn nog altijd eenzijdig of tweezijdig met vooral voetgangers en andere fietsers.
Kijk maar uit met uitspraken als ‘verlaag de snelheid van het overige verkeer naar 30 km/h’. Voor je het weet staat er een nieuwe Karla Peijs op die verkondigt dat iedere armoedzaaier met een fiets zo snel mogelijk de auto in gejaagd moet worden, omdat dat bewezen veel veiliger is. 
Dan stel ik voor dat we links gaan rijden. Veel veiliger 
Dan heb jij de cijfers van India nog niet gezien…
Zou dat ook voor speedpedelecs moeten gelden? 
Kluit: “Nog steeds vallen veel verkeersdoden onder fietsers door een botsing met een automobilist. Het verlagen van de normsnelheid binnen de bebouwde kom naar 30 km/u verkleint de kans op een ongeval en de gevolgen zijn ook minder groot. 30 km/u als norm voor binnen de bebouwde kom zou jaarlijks meer dan 100 verkeersdoden kunnen schelen.”
Waar komt dat getal van “meer dan 100 verkeersdoden” vandaan?
Tabel 19.2 uit het Gegevensbronnen document van het SWOW laat zien:
Dus over 2005-2009 totaal 477 fietsdoden binnen de bebouwde kom, dat is al minder dan 100 per jaar. Waarschijnlijk is de helft van de fietsongevallen eenzijdig (geen ander voertuig bij betrokken) dus “meer dan 100” lijkt me flink overdreven.
Wel een erg oude tabel, maar scroll even verder en bekijk ook de andere tabellen.
Wat ik vreemd vind, het is een rapport uit 2016, waren er toen geen recenterre gegevens beschikbaar.
Bij de fietsers is 53% man boven de 60 jaar. Die groep (waar ik zelf tegenwoordig helaas ook bij hoor) van maar 9,9% van de bevolking had 109 van de 206 fietsdoden. In die groep is ook de snelste stijging. Bij vrouwen boven de 60 is het aantal en het stijgingspercentage een stuk minder. Onder de 60 is vrijwel geen stijging en nam het een paar decennia zelfs sterk af.
Regelmatig wordt er iets georganiseerd voor de fietsouderen, maar daar komen vrijwel alleen vrouwen opdagen. De mannen vinden het maar onzin. Dat gedrag hebben ze waarschijnlijk ook al jaren in het verkeer, maar door een slechter gehoor en verminderd reactievermogen wordt hen dat eerder fataal.
53% man is maar net de meerderheid en misschien niet significant.
Als je naar ongelukken kijkt i.p.v doden dan komt er een heel ander plaatje uit:
Uit het figuur blijkt dat bij vrouwen het aantal ongevallen per miljard gefietste kilometers sterk stijgt vanaf 50 jaar. Bij mannen begint deze stijging vanaf 70 jaar.
Bron: Rapport fietsongevallen in Nederland 2016 van VeiligheidNL
Er worden diverse activiteiten georganiseerd om ouderen veilig aan het verkeer deel te laten nemen zoals cursussen voor de oudere E-fietsers. Dat is op zich zeer nuttig maar neemt niet weg dat senioren en dan met name de oudere mannen meer last hebben van achteruitgang van evenwicht, zicht, gehoor en reactievermogen.
Het zou mij niet verbazen als de daling van het aantal autododen EN de stijging van het aantal fietsdoden te maken heeft met de overstap van auto naar E-fiets zodra senioren niet meer door de medische keuring komen en het rijbewijs niet meer verlengd kan worden.
En tenslotte zou ik willen opmerken dat ik liever zie dat ouderen tot op zeer hoge leeftijd kunnen blijven fietsen, al dan niet met elektrische ondersteuning, de gezondheidsvoordelen van regelmatige lichaamsbeweging weegt veruit op tegen die paar extra fietsdoden onder senioren. Het nastreven van nul verkeersdoden van de minister vind ik dan ook kortzichtig, straks gaat zij nog senioren verbieden aan het verkeer deel te nemen met de (E-)fiets om haar totaal onhaalbare nulstreven te realiseren. Dom mens aan het roer…
@MikeRZ: ‘Mannen boven de 60 jaar’ ofwel maar 10% van de bevolking. Hier een diagram voor het geheel elk segment is circa 10% van de bevolking: 
Het SEH-bezoek kan hier goed op aansluiten. Misschien gaan mannen minder naar de SEH.
@Lomito: Mee eens. Door tekort beweging gaan veel meer mensen het hoekie om.
Dat kun je wel denken maar volgens de SWOV-factsheet ‘Oudere fietsers’ komen de meeste oudere fietsers toch echt om bij enkelvoudige ongevallen, dus ongevallen zonder invloed van andere verkeersdeelnemers. De ongevalsoorzaak moet daarmee vooral bij de fietser zelf gezocht worden en zo ook eventuele maatregelen.
Hoe weten ze dat? Niemand die het na kon vertellen.
Je hebt gelijk, we kunnen zonder meer aannemen dat ALLE ongevallen eenzijdig waren… whahahaha…
Natuurlijk onbedoeld, maar dit is wel een vreemde zin. Er is immers reden tot droefheid over elke verkeersdode.
Er is droefheid voor elke dode, ongeacht de oorzaak. Ik heb afgelopen 5 jaar al mijn (schoon)ouders begraven en daar wordt je niet vrolijker van. Wat betreft de fietsdoden is er een duidelijke trend van seniore fietsers die ten val komen en dat niet overleven… het feit dat ze komen te overlijden is triest maar het feit dat ze tot zeer hoge leeftijd hebben KUNNEN blijven fietsen is iets waar we best trots op mogen zijn.
We zijn nu ruim een jaar verder, de nieuwste cijfers zijn gepubliceerd door het CBS en daaruit blijkt dat het hogere aantal fietsdoden in 2018 geen buigende trend was maar een toevallige piek. Want inmiddels is het aantal fietsdoden in 2019 verder gedaald ten opzichte van 2017!
Desondanks volhardt de Fietsersbond ten onrechte in alarmisme over fietsveiligheid en dringt aan op ingrijpende maatregelen om de wereldvreemde nul-verkeersdoden-doelstelling na te streven.
Het echte probleem dat door niemand benoemd wordt is het feit dat inmiddels 72% van alle fietsdoden 60 jaar of ouder is. Eigenlijk is dat helemaal geen probleem maar juist een zegening van ons goede fietsinfrastructuur en goede gezondheid van onze senioren.
Om dit te begrijpen moet je beseffen dat senioren op enig moment zullen overlijden. Dat is zeer spijtig voor familie en vrienden maar een vaststaand feit van het leven dat we allemaal dood gaan en waarschijnlijker wanneer je oud bent door “ouderdom”. Ouderdom wil zeggen dat lichaam en geest uitvalverschijnselen gaan vertonen waardoor de kans op (onge)vallen toeneemt: verslechtering van zichtvermogen, hoorvermogen, balans en afname van geestelijke flexibiliteit/aanpassingsvermogen.
Bekend is dat de meeste fietsdoden senioren zijn die betrokken raken bij een eenzijdig ongeval. Dat is vrij eenvoudig te verklaren met de genoemde achteruitgang van lichamelijke en geestelijke functies die een natuurlijk gevolg zijn van ouderdom. Op die manier ervaar ik dat fietsmortaliteit in Nederland niet veroorzaakt wordt door verkeersonveiligheid maar juist door verkeersveiligheid… Alleen door de hoge mate van verkeersveiligheid voor fietsers is het voor alle leeftijden (jong en oud) mogelijk zelfstandig aan het verkeer deel te (blijven) nemen.
De 72% seniore fietsdoden worden in mijn visie niet veroorzaakt door verkeersonveiligheid maar door ouderdom. De valpartij of aanrijding is slecht een aanleiding die uiteindelijk tot de dood leidt omdat het oude lichaam kwetsbaar is en niet meer in staat te herstellen van een ernstig trauma.
Die aanleiding had ook iets anders kunnen zijn, een valpartij in of om het huis, voedselvergiftiging, chronische ziekte (diabetes, hart/vaten, dementie), griepvirus… Allemaal zaken die in geval van een oud persoon verhinderen dat het lichaam herstelt na een incident.
Neemt niet weg dat er ook senioren zijn die een zodanig zware aanrijding buiten “eigen schuld” meemaken dat zij wel degelijk door verkeersonveiligheid komen te overlijden. Bijvoorbeeld omdat een afslaande auto/vrachtwagen geen voorrang verleent aan de fietser of omdat een auto door rood rijdt enz.
Het is dus heel lastig om aanleiding en oorzaak helder te scheiden, bij gebrek aan registratie/onderzoek blijft dit een grijs gebied. Wat ik wel zeker weet is dat het niet slecht gesteld is met de verkeersveiligheid in het algemeen en specifiek de fietsveiligheid.
Doden in het verkeer zijn altijd te betreuren maar misbruik ze niet voor eigen doeleinden. De nul-verkeerdoden-doelstelling van onze overheid is dwaas en getuigt van gebrek aan realiteitszin.
Aansluitend op mijn vorige bericht bedacht ik me dat nu met de corona-crisis een vergelijkbaar misbruik gemaakt wordt van het feit dat mensen op zeker moment sowieso te komen overlijden en daarbij de indruk te wekken dat dit door iets (verschrikkelijks) veroorzaakt wordt terwijl het hooguit een aanleiding is voor een al aanstaand overlijden.
Dat inzicht heb ik gekregen na de hittegolf van juli 2006 toen er in 1 maand tijd 1000 doden extra waren. Ook toen ging het voornamelijk om mensen van hoge leeftijd MET al aanwezige ernstige gezondheidsklachten. Uiteraard werd dat feit misbruikt om angst voor een verschrikkelijke opwarming van de aarde te verspreiden om zo tot drastische maatregelen over te kunnen gaan. Helaas kwam er vervolgens de bankencrisis van 2008 die het vrijwel onmogelijk maakte om iets aan klimaat te doen maar zodra die situatie weer enigszins normaal werd kwam in 2013 het SER Energieakkoord uit de hoge hoed om opwarming van de aarde tegen te gaan en aansluiten in 2016 de Klimaatwet.
Destijds ben ik me eens gaan verdiepen in de sterftecijfers tijdens hittegolven en daarbij viel mij op dat het aantal sterfgevallen direct NA een hittegolf opvallend laag is. De logische verklaring is dat tijdens een hittegolf mensen komen te overlijden die al zo oud en ziek zijn dat de hittegolf slechts een aanleiding/inleiding is voor het al aanstaande overlijden… men overlijdt door de hittegolf iets eerder dan “gepland”… er is zelfs een term voor dit fenomeen: het harvesting effect.
Zo bedacht ik me nu dat tijdens deze Corona-crisis een vergelijkbaar effect kan optreden. Het is inderdaad zo dat de dodelijke slachtoffers vooral mensen zijn van hoge leeftijd met ernstige gezondheidsklachten… Ook hier zal het harvesting effect optreden maar dan op een veel langere tijdsschaal dan met een hittegolf die doorgaans beperkt blijft tot 1-2 weken terwijl de Corana-crisis al bijna 2 maanden duurt.
Ook bij deze crisis zien we dat er drastische maatregelen worden genomen die zo ingrijpend zijn dat de economie nog vele jaren nodig zal hebben om te herstellen. Dat er in eerste instantie sterk wordt ingegrepen (wat dus eigenlijk al te laat gebeurde) is niet meer dan terecht maar nu duidelijk wordt dat het aantal sterfgevallen meevalt en dat het daarbij voornamelijk gaat om mensen van hoge leeftijd met ernstige gezondheidsklachten vraag ik me wel af waarom de maatregelen niet aangepast worden aan de nieuwste inzichten:
- extra bescherming en afzondering van de meest kwetsbare personen (in ziekenhuizen/verpleeghuizen/verzorgingshuizen)
- versoepeling van maatregelen voor de rest van de maatschappij zodat we allemaal weer vrij kunnen bewegen en werken.
Nu de nieuwste verkeersongevalscijfers bekend zijn en dan vooral het alom verzwegen feit dat maar liefst 72% van alle fietsdoden 60 jaar of ouder is zie ik een duidelijke link met het beschreven harvesting effect en het misbruik van angst voor onveiligheid om drastische maatregelen door te kunnen voeren.
Ik zal me daarom verzetten tegen beperkende maatregelen die gebaseerd zijn op misbruik van sterftecijfers door (semi-)overheden en NGO’s. Voor mij geen Corona-app, ik ga met een prachtige dag als vandaag gewoon fietsen zoals ik altijd gedaan heb, of het nu druk is of niet.