Maak ruimte voor fietsers en voetgangers in de anderhalvemetersamenleving

Oorspronkelijk gepubliceerd op: https://www.fietsersbond.nl/nieuws/maak-ruimte-voor-fietsers-en-voetgangers-in-de-anderhalvemetersamenleving/

In de afgelopen weken hebben steden binnen en buiten Europa op straat extra ruimte gemaakt voor fietsers en voetgangers. Er zijn minder auto’s op de weg en het openbaar vervoer wordt door angst voor besmetting minder gebruikt. Het aantal voetgangers en fietsers in die steden neemt juist toe. Alleen met meer ruimte kunnen zij veilig…

Ik heb alle begrip voor het opportunisme dat de Fietsersbond en Wandelnet bevangen hebben maar toch voelt het niet zuiver. Zo wordt een vooruitblik gegeven die gebaseerd is op een mogelijk vervolg van de maatregelen die allerminst zeker is. Zo is het ook zeer onzeker of het houden van 1,5 meter afstand werkelijk zoveel besmettingen voorkomt dat alle beoogde aanpassingen van onze infrastructuur in verhouding staan tot het aantal voorkomen besmettingen.

Het zou immers ook kunnen zijn dat de meeste besmettingen ontstaan in situaties waarin grote groepen mensen langere tijd dicht op elkaar verblijven, denk aan volksfeesten, popfestivals, kerkdiensten, openbaar vervoer, maar bijvoorbeeld ook via besmet zorgpersoneel… en niet of nauwelijks in kleinschalige en vluchtige contacten in de openbare ruimte.

Zolang dit onbekend is vind ik het nemen van drastische maatregelen niet terecht, dat is een beetje in het wilde weg schieten op alles dat beweegt in de hoop dat er dan minder bewogen wordt.

Overigens ben ik wel vóór het scheppen van meer ruimte voor fietsers maar dan om redenen die er wél toe doen en er altijd toe gedaan hebben, dus ongeacht Corona: gezondheid, milieu en leefbaarheid. Ik vind het echter spijtig dat de Corona-crisis nu door allerlei instanties misbruikt wordt om de eigen agenda door te drukken.

Wandelnet en de Fietsersbond zijn in ieder geval deels belangengroepen, zoals de naam al zegt toch om het belang van de leden, wandelen en fietsen te promoten en daar hoort lobbywerk bij. Misschien voelt dat vreemd aan maar waarschijnlijk is dat om de Fietsersbond via dit soort berichten iets meer in de keuken laat kijken dan zeg de ANWB. Reken er maar op dat andere organisaties het ook doen en misschien wel minder netjes.

Gisteren deze Engelstalige podcast over het veranderen van gedrag beluistert en daar komt in naar voren dat van alle maatregelen om fietsen aantrekkelijker te maken (luister vanaf 11:00) de infrastructuur verreweg de belangrijkste is. Dus als we beter/zo goed mogelijk uit deze crisis willen komen dan moet er inderdaad wandelen en fietsen aantrekkelijker worden gemaakt.

Dat de toekomst onzeker is, is een feit maar om dan maar niets te doen. Plannen worden nu gemaakt en dan is het goed argumenten aan te leveren of willen we dit:

Bron: Italiaans lobbywerk.

Twee dingen:

  • niet dingen doen om te voorkomen dat je niets gedaan hebt (wild schieten zonder lange termijn doel)
  • dingen doen die je sowieso al had moeten doen om de juiste redenen

Met de verkeerde aanleiding, zoals een Corona-crisis of een toevallige piek in fietsdoden in 2018, dreigen we te vervallen in de waan van de dag, of zoals hier het misbruiken van de waan van de dag om zaken alsnog/eerder gedaan te krijgen. Niet dat er iets mis is met die zaken maar dan wel graag om de goede redenen.

Fietsen aantrekkelijker maken begint bij een gunstig fiscaal klimaat, vergelijk met België/Vlaanderen waar fietsforensen een riante kilometervergoeding krijgen en werkgevers fiscaal gestimuleerd worden om de aanschaf van dure E-fietsen te financieren. En dat werkt: nergens anders is de verkoop van E-fietsen zo gestegen als in BE.

In NL is het allemaal armoe troef, de NL-overheid toont geen echte inspanning en betrokkenheid om structureel te investeren in fietsmobiliteit, ongetwijfeld geredeneerd van de 15 miljard redenen in de jaarbegroting. En zolang mensen blijven autorijden is er weinig reden om daarin te verschuiven.

De Corona-crisis laat zien dat het gebruik van de auto als veilige cocon juist toeneemt en dat het gebruik van de fiets in NL juist afneemt… Of zie ik iets over het hoofd?

Ik weet het niet hoor maar als voldoende ruimte voor de wandelaars en fietsers in de anderhalvemetersamenleving en de dreiging van meer autoverkeer doordat het OV minder mensen aan kan nog geen goede reden is dan weet ik het niet echt meer. :wink:

De Corona-crisis laat zien dat het gebruik van de auto als veilige cocon juist toeneemt en dat het gebruik van de fiets in NL juist afneemt… Of zie ik iets over het hoofd?

Het gebruik van de fiets/e-bike/brommer neemt niet af (ook niet in Wuhan), mensen die voor de crisis het OV namen moeten nu iets anders kiezen en met een goede politiek kan je er voor zorgen dat meer mensen voor de fiets/e-bike kiezen.

De Nederlandse overheid investeert wel degelijk in fietsmobiliteit, wat betreft infrastructuur beduidend meer dan andere landen (z’n €30 per persoon in 2010) maar dat betekend niet dat het niet beter kan.

Zo veel beter is de km vergoeding in België niet:

  • In NL mag ieder forens op de fiets €0,22/km aftrekken van je belasting
  • In België kan de werkgever je €0,24/km geven waar de werkgever dan geen belasting over hoeft te betalen.

Misschien dus €0,02/km meer maar dan moet je werkgever wel meewerken.

De aankoopsubsidie in België is nogal specifiek, alleen mensen die overstappen van de auto naar de fiets.

Als veelfietser met jaarlijks zo’n 12K op de teller heb ik een vrij aardig beeld over de drukte op fietspaden, zowel vóór als tijdens Corona. Mijn indruk is dat het rustiger geworden is, er wordt veel minder gefietst voor werk/school en een beetje meer recreatief overdag… je zou dus kunnen stellen dat het gebruik van de fietspaden veel beter verspreid is over de dag, er zijn minder pieken en daardoor is de roep om meer ruimte voor fietsers wat vreemd…

Nu is er als gevolg van de lock down fors minder woon-werkverkeer en zijn de straten veelal leeg. De vraag is hoe de mobiliteit zich na de lock down gaat ontwikkelen. De verwachting is dat middelbare scholen en beroepsopleidingen/universiteiten dit seizoen (2019-2020) niet meer open gaan en dat het gebruik van de fiets door scholieren en studenten met name in de spits onverminderd laag zal blijven.

Verder kun je er vanuit gaan dat mensen die een auto hebben deze ook zeker weer gaan gebruiken voor woon-werkverkeer, zeker als alternatief voor het OV dat ook na de lock down een terugval in vervoerscijfers zal zien. Zonder auto zal de fiets een aantrekkelijk alternatief zijn voor het OV maar dan alleen voor kortere afstanden.

In september gaan de scholen/universiteiten naar verwachting weer open en dan zullen de fietspaden hun normale bezetting terug krijgen. Maar ondertussen heeft de auto al weer de ruimte ingenomen zodat het niet eenvoudig zal zijn om hier ruimte weg te nemen.

In vergelijking met andere landen hebben we dus eigenlijk nadeel van ons riante fietsinfrastructuur in de strijd tegen automobiliteit in de stad. Er is immers genoeg ruimte voor fietsers en daardoor minder noodzaak om al dan niet tijdelijk verkeersruimte van auto’s beschikbaar te stellen voor fietsers.

Volgens mij is dat niet juist:

Bent u in loondienst? En gaat u met eigen vervoer naar uw werk, bijvoorbeeld met de auto of de fiets? Dan hebt u geen recht op reisaftrek. Uw werkgever mag u een maximaal bedrag per kilometer onbelast vergoeden.

Jaar Maximale onbelaste vergoeding per kilometer
2020 € 0,19
2019 € 0,19
2018 € 0,19
2017 € 0,19
2016 € 0,19

Bron: U gaat met eigen vervoer naar uw werk

Ik had het ook gezien maar het is niet de moeite waard om daar op in te gaan, het is slechts ruis in deze discussie.

Mijn stelling is dat de anderhalve meter samenleving niet bestaat en ook niet gemeengoed gaat worden, het is een verzinsel dat door NGO’s wordt gebruikt om de eigen agenda door te drukken.

Wel verwacht ik dat we de komende tijd mondkapjes gaan gebruiken en tests beschikbaar komen voor mensen die symptomen hebben die mogelijk op Corona wijzen. Zodra iemand positief getest is wordt de persoon in quarantaine gezet zodat hij/zij geen andere mensen kan besmetten en de rest van de maatschappij kan doorgaan.

En zoals ik hierboven al betoogd heb is er in Nederland geen noodzaak om meer ruimte te maken voor fietsers, we hebben hier al ruimte genoeg voor fietsers. Het zijn hooguit enkele hotspots in grote steden die wellicht wat meer ruimte nodig hebben, Smakkelaarsveld in Utrecht en IJ-kade in Amsterdam. In de rest van het land (en dat is 99% meer dan die paar hotspots) is het relatief rustig op de fietspaden.

Deze bovenstaande reactie “vergeet” dat het probleem is de beperkte capaciteit van het OV waardoor mensen die het OV gebruikten voor de crisis andere keuzes moeten gaan maken en dat je meer afstand van elkaar moet houden op het trottoir en het fietspad.

De Fietsersbond en de Wandelnet willen er voor zorgen dat mensen voldoende afstand kunnen houden en de “OV mensen” verleiden om voor fietsen en wandelen te kiezen en hebben nagedacht wat in (grote) steden nodig is. Ja, dat geldt minder voor kleine steden, dorpen en het platteland maar daarom niet minder belangrijk.

Zelf denk ik dat dit ook een boost zou kunnen geven aan speed-pedelecs voor buiten de grote stad.

De bovenstaande reactie vergeet onderscheid te maken in OV met bus/tram/metro (gemiddelde ritafstand 10km) en in OV met trein (gemiddelde ritafstand 45km). Verder is van belang dat het aantal reiskilometers per jaar voor bus/tram/metro zo’n 6 miljard bedraagt en voor trein 16 miljard (op basis van verouderde cijfers maar het gaat om orde grootte).

OV-reizigers die doorgaans met de trein reizen zullen eerder overstappen naar de auto omdat de ritafstand te groot is voor de fiets. Voor de bus/tram/metro-reizigers zijn er diverse alternatieven vanwege de relatief korte ritafstand: lopen, fietsen, bromfietsen en auto. Op basis van de normale verdeling van vervoersmodaliteiten is aan te nemen dat van deze korte afstand OV-ers ca. 35% zal gaan lopen/fietsen. Dat zijn dus jaarlijks 2 miljard fietskilometers die erbij komen op de al bestaande 15 miljard fietskilometers, een toename van 13%.

Veel ingrijpender is de toename van het autoverkeer: 80% meer vanwege lange afstand-OV-ers (=13miakm/jr) en 65% meer vanwege korte afstand-OV-ers (=4miakm/jr) ofwel 17 miljard autokilometers /jr erbij op 120 geeft een stijging van 14%. Ik zie niet hoe dit te rijmen valt met meer ruimte voor fietsers…

Wat betreft ruimte voor fietsers is er nu al een probleem:

Verreweg de meeste mensen hielden zich aan de coronamaatregelen. Alleen op de fietspaden werd de anderhalve meter afstand niet altijd goed opgevolgd, meldde de politie.

Wat de Fietsersbond en Wandelnet voorstellen is duidelijk bedoeld voor de stad en kortere afstanden. daar is ook vervoerscapaciteit te winnen door een deel van de ruimte voor auto’s te bestemmen voor fietsers/wandelaars.

Voor lange afstanden is het probleem inderdaad groter, 14% meer autoverkeer betekend waarschijnlijk iets van 200% meer files. Dus oplossingen om die 14% kleiner te maken zijn welkom.

Alleen op de fietspaden werd de discutabele anderhalve meter soms niet helemaal opgevolgd… Dat wil niet zeggen dat er te weinig ruimte is op de fietspaden maar dat er mensen zijn die onvoldoende afstand houden. En dat is volkomen te begrijpen want de anderhalve meter regel is zoals gezegd sowieso al discutabel, maar in ieder geval nog enigszins te begrijpen in situaties waarin mensen langere tijd in een afgesloten ruimte zijn. Op het fietspad worden de vluchtige/kortstondige ontmoetingen minder bedreigend ervaren door fietsers dan een wachtende in een lange rij voor een kassa of loket.

Het probleem lijkt daarom meer in het gedrag van de fietsers gezocht te moeten worden dan in de beperkte capaciteit van het fietspad. De enkele fietsers die geen anderhalve meter afstand hielden zaten niet als ratten in de val maar bewogen zich in de drukte uit eigen wil. Daar helpt geen extra ruimte tegen.

Overigens is er voorlopig sprake van een scherpe daling in de verkoop van auto’s, dat heeft ongetwijfeld te maken met de slechte economische vooruitzichten en groeiende werkloosheid… Voorlopig, gedurende de lock down, zal het aandeel autoverkeer dan ook laag blijven.

Als gemeentebesturen in hun binnensteden werkelijk meer ruimte willen maken voor fietsers is een vrij eenvoudige oplossing om alle verplichte (brom)fietspaden onverplicht te maken en de hele binnenstad tot fietsstraat uit te roepen. Ik zou het wel toejuichen als een stadsbestuur de ballen heeft om zo’n tijdelijk maatregel te nemen, alleen al voor het experiment. Misschien dat er dan net als met het thuiswerken zaken ontdekt worden die we ook ná de crisis willen handhaven.

Want ik blijf erbij dat meer ruimte voor fietsers onafhankelijk van toevallige omstandigheden nagestreefd moet worden. Daar zijn zeer goede redenen voor die geen crisis nodig hebben.

Op Twitter circuleren lijstjes van buitenlandse steden:

https://twitter.com/ofuturecities/status/1255525752281468936

Ik ken niet echt voorbeelden in Nederland. In Rotterdam worden wel wat mooie experimenten gedaan die de stad wel fietsvriendelijker maken:

https://www.rotterdam.nl/wonen-leven/test-de-toekomst/

Deze vond ik ook wel mooi en passend voor de komende zomervakantie:

https://www.vakantiestraat.nl/

Het zou ook goed zijn als de (druk)knoppen bij verkeerslichten voor fietsers en voetgangers komen te vervallen en gebruik wordt gemaakt van detectielussen in het wegdek of andere middelen om de verkeersregelinstallatie te laten weten dat een fietser wil oversteken.
Ik verbaas mij al lang over deze (druk)knoppen voor fiets(voetganger)verkeerslichten, deze drukknoppen heb je toch ook niet voor automobilisten?

Volgens de experts zouden besmettingen vooral via aerosolen (minuscule deeltjes) die in de lucht blijven zweven) en niet/nauwelijks via aangeraakte oppervlakken. Als je nu echt bevreesd bent voor besmetting via oppervlakken dan zou ik adviseren latex handschoenen te dragen of die fietsknop in te drukken met je elleboog.

De zogenaamde anderhalvemetermaatschappij vind ik overigens onzin. De kans op besmetting in de buitenlucht zeer gering in vergelijking met besmettingen in afgesloten ruimtes (OV, auto, vliegtuig, woningen, gebouwen met luchtrecirculatie) waar de besmette aerosolen niet kunnen wegwaaien.

Ik heb meer vertrouwen in een maatschappij waarbij mensen weliswaar besmet kunnen raken met het virus maar waar met preventieve zorg (voeding/beweging) en eerstelijns medicatie het virus afdoende bestreden kan worden. Er zullen vanaf nu altijd Corona-besmettingen zijn, mensen die daar dodelijk ziek van worden en die uiteindelijk aan Corona overlijden zoals er nu ook jaarlijks vele duizenden mensen sterven aan influenza.

Iedereen kan zichzelf extra beschermen tegen de Corona-ziekte door gezond te leven en door tekorten aan voedinsstoffen (vitamines en mineralen) te voorkomen. De huidige Corona-crisis is volgens mij het resultaat van verkeerde keuzes.

Inderdaad een vreemd principe, auto’s worden gedetecteerd met meerdere detectielussen

Aardig wat fietsverkeerslichten hebben ook detectielussen maar voetgangers…

Zelfs fietsverkeerslichten met detectielussen hebben nog steeds drukknoppen en wat mij verbaasd is dat die niet laten zien dat ik gezien ben door de lus door de verlichting van de knop aan te zetten, dus druk je maar alsnog de knop, ook aftellers gaan volgens mij niet standaard aan zodra een fietser wordt gedetecteerd.

Voetgangers maar ook fietsers zou je met warmtecamera’s kunnen detecteren:

In Rotterdam zijn sinds de Coronacrisis de verkeerslichten anders afgesteld:

Corona_verkeerslicht

Drukken is niet nodig!!! Maar het kan wel en wordt ook alom gedaan. Niet iedereen is angstig voor besmetting met het Corona-virus en daar zijn goede redenen voor (besmetting vindt voornamelijk binnenshuis plaats via droge lucht en nauwelijks buiten via oppervlakken). Het ontsmetten van winkelkarretjes en mandjes is dan ook vooral uiterlijk vertoon, kijk ons goed bezig zijn… Klant A pakt een product, bekijkt het en legt het vervolgens weer terug. Wordt echter niet ontsmet…

Onlangs sprak ik een medewerker van een supermarkt die werkelijk angstig was om besmet te raken. Op zich had zij daarin gelijk, er komen dagelijks veel mensen over de vloer in een gekoelde omgeving waardoor de relatieve vochtigheid laag is… ideaal voor virusverspreiding zoals de diverse besmettingen in gekoelde slachterijen die afgelopen dagen in het nieuws waren.

Hemelvaartsdag 2020 was extreem druk op de fietspaden, geen mensen die met zakdoekjes knoppen indrukten en anderhalve meter op de brug bij Grave was een onbekende afspraak. Terecht uiteraard, buiten lopen we nauwelijks kans op besmetting en iedereen was nu wel helemaal klaar met de lock down.

We zullen nog steeds voorzichtigheid in acht moeten nemen om besmetting te voorkomen in afgesloten, geventileerde en gekoelde binnenruimtes waar het virus gemakkelijk verspreid kan worden. Je zult mij daarom niet aantreffen in openbaar vervoer, maar straks ook niet IN restaurants of andere gelegenheden met koeling/ventilatie. Maar dus wel op het terras… :smiley: