Twee keer zoveel mannen als vrouwen verongelukken op de fiets

Oorspronkelijk gepubliceerd op: https://www.fietsersbond.nl/nieuws/twee-keer-zoveel-mannen-als-vrouwen-verongelukken-op-de-fiets/

In 2020 zijn er voor het eerst meer fietsers verongelukt dan automobilisten. Het aantal fietsers dat omkwam, steeg van 203 in 2019 naar 229 in 2020. Er verongelukten veel meer mannen dan vrouwen. Waarom dat zo is, weet niemand. Het lukt maar niet om het aantal fietsers dat omkomt in het verkeer te laten dalen.…

Om daar iets over te zeggen moet je eerst iets weten of het aantal mannen en vrouwen dat fietst, de plaatsen waar ze fietsen (binnen/buiten kom) en de afstanden die ze rijden. Zonder die gegevens is een bewering, of zelfs maar een vaststelling dat “meer mannen dan vrouwen verongelukken” nogal vaag.

Eens. Mij valt op dat de meeste wielrenners nog altijd mannen zijn. Dus die maken op die manier al veel meer kilometers met hogere snelheden. Zelfde zie je bij ligfietsers. Dus mannen fietsen vaker sportief en langere afstanden. Maar dat is mijn idee, dus dat zou eerst eens onderzocht moeten worden.

Mannen fietsen meer, dat is zeker zo: https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/verkeer-en-vervoer/personen/fietsen Maar de vraag is of dat verschil in afgelegde afstanden alles verklaart. Bij 75-plussers is het verschil tussen mannen en vrouwen het grootst. Bij andere leeftijden is het verschil in afgelegde afstanden niet zo groot.

Mannen fietsen meer en langer, nemen doorgaans meer risico, rijden op hogere snelheid en hebben nog vaak een bovenbuis die zeker bij oudere fietsers zorgt voor valpartijen bij op- en afstappen. De bovenbuis geeft ook aanleiding voor meer letsel bij aanrijding.

Terecht wordt senioren geadviseerd een fiets met lage instap te kiezen.

Dat een bovenbuis tot meer ongevallen leidt is een broodjeaapverhaal dat door VVN de wereld werd ingeholpen en dat al lang debunked is.

Wat daarbij over het hoofd gezien werd is dat een fiets moet passen. Is een fiets te groot dan zit die buis inderdaad in de weg, maar een fiets zonder bovenbuis is dan ook nog steeds te groot.

De enige reden om die bovenbuis definitief weg te laten is als ledematen zo stram zijn geworden dat op- en afstappen lastig wordt. Maar dan is er al een fase ingetreden dat de berijder in de eerste plaats al niet snel meer is en in de tweede plaats waarschijnlijk ook minder alert en behendig in het verkeer. Driekwart van de senioren rijdt al zonder bovenbuis en het kwart dat er wel mee rijdt kan dat wellicht probleemloos. De oorzaak zoeken in de fiets is nogal kort door de bocht.

Als we toch al naar verklaringen van de koude grond zoeken dan wijs ik op een onderzoek van Ian Walker, die vaststelde dat automobilisten vrouwen met meer tussenruimte passeren dan mannen. Ergo: automobilisten gedragen zich agressiever naar mannen dan vrouwen in het verkeer.

Het lijkt me dat toch in die richting moeten zoeken naar het gevaar in het verkeer, want doelgroepenonderzoek leidt vooral tot victim blaming, iets waar VVN en ANWB goed in zijn door bijvoorbeeld helmen uit te delen op scholen, maar niets doen het wegnemen van het gevaar op de weg.

1 like

In de groep 75+ fietsen mannen 2x zoveel als vrouwen. Laat nu zo’n driekwart van alle dodelijke slachtoffers in de leeftijdscategorieën 60+ vallen en dan heb je daar toch al een belangrijk deel van de verklaring.

Maar vanaf 40 begint het al uiteen te lopen en dan fietsen vrouwen en mannen ongeveer evenveel. En tot hun 65ste fietsen vrouwen bijna evenveel als mannen. Als je maatregelen wilt nemen om de veiligheid te vergroten, zou het interessant zijn om te weten waar het verschil vandaan komt.

In de groep 75+ fietsen mannen bijna 2x zoveel als vrouwen. In de groep 70+ vielen in 2019 76 verkeersdoden onder fietsende mannen en 46 onder fietsende vrouwen. Meer dan de helft van alle dodelijke slachtoffers onder fietsers (vrouwen zijn zelfs iets oververtegenwoordigd in die leeftijdsgroep).

Als je maatregelen wil nemen om de veiligheid te vergroten moet je vooral het gevaar wegnemen. Daar heeft iedereen baat bij.

Absolute aantallen zeggen helemaal niets. Wordt er meer gefietst of meer fietskilometers gemaakt dan zal naar verwachtingen het aantal slachtoffers stijgen. Alleen (mogelijk) is het relatieve aantal slachtoffers nog steeds gelijk.

In Corona jaar 2020 zijn er minder autokilometers gemaakt en misschien zelfs meer fietskilometers. Dan zou het zo kunnen zijn dat het relatieve aantal autoslachtoffers nog steeds gelijk of hoger is dan het aantal fietsslachtoffers.

Wil je hier zinvolle uitspraken over kunnen doen moet er echt meer data beschikbaar zijn. T.a.v. het aantal verplaatsingen en kilometers is die er wel.

Kortom op basis van bovenstaand grafiekje is elke uitspraak hierover niveau ‘kroegpraat’.

In een grijs verleden heeft in de kringen van de Fietsersbond een theorie gecirculeerd die ik nog steeds zeer aannemelijk vind.
De theorie zegt dat mannen vaker niet conform de officiele verkeersregels fietsen, dan vrouwen. Mannen zouden om die reden meer gewend zijn goed om zich heen te kijken, wanneer ze door het rode licht rijden.
Vrouwen daarentegen, zouden volgens deze theorie, vaker wachten tot het verkeerslicht op groen springt. Maar oversteken zonder goed om zich heen te kijken. Ze vertrouwen er blindelings op dat de andere verkeersdeelnemers zich ook aan de regels houden.

Met deze theorie werd toen verklaard dat vrouwen vaker bij een ongeval waren betrokken dan mannen.
Maar blijkbaar is er meer aan de hand.

Cijfers liegen nooit. Er verongelukken blijkbaar 2 keer zoveel mannen. Een verklaring zit hem zeker niet alleen in het feit dat mannen vaker en langere afstanden fietsen. Nader onderzoek geeft mogelijk inzicht in andere oorzaken.