Oorspronkelijk gepubliceerd op: https://www.fietsersbond.nl/nieuws/de-15-minutenstad-hoe-doe-je-dat/
Hoe krijgen we ondanks de toenemende drukte in de toekomst steden waar het fijn leven, wonen en werken is? Adviesbureau Rebel, Wandelnet en de Fietsersbond presenteren donderdag 20 april hun uitwerking van het 15-minutenstad-concept met zeven ontwerpprincipes. De 15-minutenstad is een stedelijk concept waarbij alle dagelijkse basisbehoeften binnen een kwartier lopen of fietsen van je huis…
De schaal van de ruimte waarin je grootste deel van je dagelijkse leven kunt maken bepaald denk ik of dit wensbeeld te realiseren is.
Ik denk dat het vooral als 15-minutenwijk moet worden ontworpen omdat het niet goed te organiseren is op een niveau van een grotere stad. En ook in dorpen kan het ook nog beter worden geregeld. Een ruimte die in 15 minuten goed gezond gelukkig te gebruiken is meestal niet veel groter in oppervlakte dan een kleine stad of flink dorp of grote wijk: maximaal 3 x 3 kilometer. Omdat ik vind dat naast fietsen ook lopen de basis moet zijn voor een 30-minutenwijk in een stedelijke of ook landelijke omgeving… Een half uurtje maximaal tijd nemen voor vervoer geeft de mogelijk om met lopen je hele wijk van ene kant naar de andere kant te komen met flink door te lopen. En met de fiets kun je 3 x die afstand doorkruizen en kun je in middelgrote steden met de fiets overal komen in dat halve uur.
Het wordt voorgesteld als een concept waarbij de burger meer voorzieningen in de buurt krijgt en daardoor minder verplaatsingen buiten de eigen wijk HOEFT te maken. Dat is uiteraard een goed idee hoewel ik me afvraag of dat economisch ook efficiënt is, denk aan ziekenhuizen op 30 minuten lopen afstand van elkaar…
Maar zoals met alle SDG-doelen waar je in principe niet tegen KUNT zijn blijkt de praktijk minder rooskleurig. In Oxford heeft het stadsbestuur de 15-minutenstad uitgerold. In plaats van de burgers extra voorzieningen te bieden worden zij echter vooral beperkt in hun bewegingsvrijheid per auto. Je MAG 100x per jaar toestemming vragen aan het stadsbestuur om naar een ander stadsdeel te rijden. De inwoners hebben zoals te verwachten het heft in eigen handen genomen en hebben de blokkades gesloopt.
De dagelijkse verkeersinfarcten hebben niets te maken met voorzieningen.
Ze zijn het gevolg van mensen die naar hun werk gaan.
Mensen hebben een auto. Dat is een onwrikbaar gegeven.
Voor hun werk, voor de vakantie, voor een bezoek aan opa en oma, enz.
Ook als alle voorzieningen op minder dan 15 minuten aanwezig zijn, staat de straat vol autos.
De ideeen uit het boek van Kloppenberg+Buiter kunnen ons alleen verlossen van verkeersproblemen in het woonwerkverkeer.
Maar doen de auto niet uit het straatbeeld verdwijnen.
Omdat we ook verplaatsingen kennen die niet zijn gerelateerd aan werk en voorzieningen.
Zoals gezegd gaan die 15-minuten steden niet om ons gemak van alle voorzieningen op loopafstand en zelfs niet om CO2-reductie. Deze steden worden ingesteld om burgers op te hokken met lockdowns…
Het is mij inmiddels bekend dat ongeveer 3/4 van de nederlandse bevolking in een stedelijk gebied woont. Om die steden leefbaar te houden is het van groot belang om allerlei projecten aan te pakken die dat realiseren. Zoals 15 minutenwijken, fietssnelwegen, vrijliggende fietspaden, autoloze kernen en/of straten of veilige schoolroutes om er een paar te noemen.
In een landelijke omgeving, waar dan toch echt een kleine 4 a 5 miljoen mensen leven, kom je met 15 minuten fietsen echt niet bij een winkelcentrum en al helemaal niet bij een zorgcentrum laat staan een ziekenhuis. Fietssnelwegen bestaan hier niet, vrijliggende fietspaden nauwelijks en als ze er al zijn dan vrijwel uitsluitend rond of in woongebieden, autoloze straten/kernen is een onbekend begrip in dorpen (wel in de 4 grote steden in mijn provincie) en veilige schoolroutes zijn ver te zoeken.
Lopend is er al helemaal niets haalbaar binnen een half uur, en over het openbaar vervoer zal ik maar niets zeggen.
Kortom, de 80-20 regel is ook nu weer van toepassing. Wat je ook bedenkt, 20% van de doelgroep valt buiten de maatregelen (ik meen dat het “de gulden snede” heet). Landelijk gezien, maar zelfs binnen zo’n 15 minutenwijk.
De gemiddelde mens loopt ongeveer 4 km per uur. Dan is met 30 minuten lopen de kern met dagelijkse voorzieningen haalbaar. Fietsend moet het in 15 minuten kunnen. De gemiddelde snelheid waarmee gerekend wordt is 18 km/h. Met 1 verkeerslicht of rotonde tegen is dat al niet meer reëel.
Bovendien, niet iedereen kan 30 minuten lopen of 15 minuten fietsen; denk aan chronisch zieken, gehandicapten of bejaarden. Laten die nu juist in de stad wonen vanwege de huidige nabijheid van een aantal voorzieningen.
Mijn conclusie: goed idee, maar verdient nog wel heel wat denkwerk en aanpassingen om nog beter bepaalde bevolkingsgroepen inclusiviteit te bieden.
Ik woon in het Rotterdamse.
En ik heb mijn boodschappenbriefje van de afgelopen maand er eens bijgepakt.
Ik koop mijn zuivel bij een boer (10 en 15 km)
Er is ook een landwinkel op 5 km, maar die is drie keer zo duur.
Ik bak mijn brood zelf, en koop meel bij een molen op 2 en op 7 km.
Ik koop mijn bier+wijn bij een adres op 10 km
Ik ga eens in de twee maanden naar de supermarkt op 3 km voor schoonmaakartikelen, ed.
Ik koop mijn koffie bij een adres op 7 km
Ik koop mijn groenten op de weeknarkt (10 km)
De weekmarkten dichterbij zijn allemaal stilletjes weggekwijnd.
Ik combineer mijn bezoek aan de weekmarkt met een bezoek aan een grote goed gesorteerde bibliotheek. De bibliotheek dichtbij is te klein naar mijn smaak.
De huisarts en de apotheek zijn op loopafstand.
Maar ik moet maandelijks naar een ziekenhuis op 15 km, omdat de behandeling in het ziekenhuis dichtbij is wegbezuinigd.
Ik ga wekelijks baantjes zwemmen in een gezellig eenvoudig kleinschalig zwembad op 1 km.
Maar de lokale overheid wil dat we, vanwege de kosten, moeten gaan zwemmen in een spectaculair regionaal georienteerd bad op 7 km afstand…
Binnen een straal van 10 km tel ik al snel twintig theaters. Maar ik vind van slechts twee theaters het programma interessant.
Iedereen heeft zo zijn adresjes waar hij precies dat kan krijgen dat naar zijn gading is.
De afstanden zijn voor een geoefende fietser goed te doen.
Maar niet binnen 15 minuten.
Kortom. Ik kan me helemaal niets voorstellen bij die 15-minutenstad
2 likes
@teunisjan , volgens deze website zijn alle hoogwaardige theaters, winkels, ziekenhuizen, … binnen een 15 minuten fietsenzone bereikbaar voor 350000 mensen.
De rechteroever van Rotterdam telt 350000 mensen op 9 x 10 km.
Dat is wel te doen binnen 15 minuten fietsen.
Ik vind wel dat we daar bij moeten aantekenen dat de hoogwaardige voorzieningen direct zijn gericht op een bevolking van een miljoen mensen op 20 x 40 km
@fietserbill
De theorie klopt, daar ben ik van overtuigd.
En voor 80% van de mensen binnen de “15 minuten wijk” zal het ook echt haalbaar zijn.
Voor 20% echter niet. Denk aan chronisch zieken, gehandicapten, bejaarden of mensen die bewust anders “inkopen” zoals @mariafietst.
Terzijde, een kwart van de nederlandse bevolking leeft niet eens in een stad. Voor hen is een “15 minuten wijk” een utopie. Kijk maar eens rond in een dorp in het buitengebied: geen zorgcentrum, geen apotheek, geen theater, geen grote supermarkt. En dan heb ik het niet eens over mensen die buiten een dorp leven.
Nogmaals in theorie klopt het, de praktijk zal een andere uitkomst geven. Denk alleen maar aan de prijzen in de buurtsuper op 15 minuten fietsen of de Aldi op veel grotere afstand fietsen.
Daarnaast zou, als men (erg) negatief wil denken, zo’n wijk getto’s in de hand werken. En we weten allemaal welke ellende dat kan opleveren.
Wij wonen sinds vorig jaar op het heuvelachtige platteland van Curaçao. Hier is vrijwel niets aan voorzieningen en wat er is kan eigenlijk alleen per auto bereikt worden bij afwezigheid van fietsinfrastructuur. In de directe omgeving is een bakkerij, supermarktje (Chinese toko) en een snackbar. Op 7 km afstand in Tera Kora zijn er diverse voorzieningen (huisarts, benzinepomp haha, fullsize supermarkt, betaalkantoor) maar voor de meeste zaken moeten we 30 km reizen naar Willemstad.
Een 15-minutenstad is hier praktisch niet mogelijk en dat is precies de reden om hier te gaan wonen. Door de ruimte (zeer grote kavels) kun je grotendeels in je eigen voedselbehoefte voorzien met het verbouwen van groente, het houden van kleinvee en veel fruitbomen. Zonnepanelen op het dak met accu voor de eigen stroomvoorziening en een deepwell voor de eigen watervoorziening, gecombineerd met een RO-filtersysteem voor drinkwater.
Hoewel de omgeving zeer dun bevolkt is zijn er goede contacten met onze buurtbewoners. We maken samen de straten en bermen schoon, snoeien de struiken langs de wegen en helpen elkaar waar dat mogelijk is. Daar hebben we geen overheid voor nodig.
De mensen hier zitten niet te wachten op een overheid die gaat bepalen hoe vaak en wanneer je mag autorijden. Een bijkomend voordeel is dat de lokale overheid van Curaçao totaal incompetent is en daardoor niet in staat om de benodigde infrastructuur voor een 15-minutenstad aan te leggen. Het lukt ze al nauwelijks om voor kuilvrije hoofdwegen te zorgen.
Vorig jaar is nog geprobeerd om 250 big brother camera’s in de openbare ruimte te plaatsen maar dat project is geëindigd in een miljoenenstrop en geen één werkende camera. De enig werkende camera in een politieauto is ook gesneuveld bij een crash. Geen geld om het te vervangen.